จากเหตุนักปั่นเสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุ ช่วยปลุกกระแสให้กลุ่มสองล้อออกมาเรียกร้องภาครัฐให้กำหนดมาตรการและบทลงโทษอย่างจริงจัง เพราะไม่มีใครอยากตกเป็นเหยื่อรายต่อไป แต่ทางออกจะเป็นไปในทิศทางใดนั้น วันนี้ ทาง Coconuts Krungthep ได้รวบรวมความคิดเห็นจากทั้งฝั่งนักวิชาการและกลุ่มนักปั่น เพื่อหาแนวทางที่จะสร้างความปลอดภัยบนท้องถนนร่วมกัน

ต้นเหตุแห่งความอันตรายบนท้องถนน

จากสถิติคดีอุบัติเหตุจราจรทางบก ประเภทรถจักรยาน โดยสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ระบุว่า ในแต่ละปีมีคดีเกี่ยวกับรถจักรยานประมาณ 300-400 คดี ทั้งนี้ ยังไม่นับรวมอุบัติเหตุที่ไม่เป็นคดีอีกด้วย

“อุบัติเหตุล่าสุดที่รถยนต์ชนนักปั่นจักรยานเกิดขึ้นรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต แสดงว่าปัญหาใหญ่ก็คือเรื่องการขับรถด้วยความเร็ว” ความคิดเห็นจาก นพ.ธนะพงศ์ จินวงษ์ ผู้จัดการศูนย์วิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน (ศวปถ.) ที่ระบุว่า การขับรถด้วยความเร็วในเขตเมืองนั้นเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย อาทิ

กฎหมายเมืองไทยที่กำหนดความเร็วในถนนเขตเมืองเอาไว้สูงถึง 80 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เมื่อเทียบกับสากลที่กำหนดไว้ 50 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทั้งนี้ หากรถที่ขับมาใช้ความเร็วเกินกว่า 50 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เวลาชนคน ทั้งที่เดินถนน หรือปั่นจักรยานอยู่ จะมีโอกาสเสียชีวิตสูงถึง 85% ขึ้นไป

อีกหนึ่งสาเหตุที่มีส่วนไม่แพ้กันคือเรื่องกายภาพของท้องถนนประเทศไทย ทั้งถนนที่มีหลายเลนทำให้ผู้ใช้รถขับรถด้วยความเร็ว รวมไปถึงไหล่ทางบางช่วงที่แคบทำให้จักรยานต้องเข้าไปปั่นบนเลนรถยนต์ หรือรถที่จอดกีดขวางไหล่ทางทำให้นักปั่นต้องเบี่ยงออกขวา เป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุทั้งนั้น

นอกจากสองปัจจัยนี้แล้ว คุณหมอท่านเดิมยังระบุอีกด้วยว่า ปัจจัยเสริมคือเรื่องของตัวผู้ขับขี่รถยนต์เอง เช่น คนขับรถโดยประมาท ขาดสติ มึนเมา ซึ่งอันตรายจากบุคคลเหล่านี้เป็นเรื่องของดวงล้วนๆ เพราะเราไม่อาจป้องกันตัวเองได้เลย 

อย่างไรก็ดี ทาง Coconuts Krungthep ได้พยายามติดต่อ ตรีดาว อภัยวงศ์ สุขุม โฆษกกรุงเทพมหานคร และประธานคณะกรรมการเรารักกรุงเทพฯ เรารักจักรยาน เพื่อสอบถามถึงเหตุการณ์และมาตรการที่ทางกรุงเทพฯ วางไว้ หลังเกิดอุบัติเหตุจักรยานบนท้องถนนเขตกรุงเทพฯ แต่ไม่ได้รับการตอบรับแต่อย่างใด

ด้านนักปั่นอย่าง ยุทธพล นิธิศุภกุล จากกลุ่ม Bicycle Trips ที่มักจะปั่นจักรยานจากบ้านย่านหนอกจอกเพื่อมาทำงานที่หมอชิต ก็ระบุว่า ปัญหาคือการขาดวินัยและน้ำใจบนท้องถนน บวกกับความเร่งรีบทำให้ขับรถโดยประมาท ซึ่งปัญหานี้ไม่ใช่แค่เกิดจากรถยนต์ส่วนตัว แต่รถโดยสารประจำทางก็เช่นกัน

ทางออก = Share The Road

จากการระดมความคิดนักปั่นวางแนวทางความปลอดภัยบนท้องถนน ที่หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เมื่อวันอังคารที่ 12 พฤษภาคม ที่ผ่านมา มีการสรุปแนวทางออกมาเป็น 4 ประด็นคือ เราจะปั่นต่อไป, เราจะเคารพกฎจราจร, เราจะหยุดให้คนข้ามถนน, เราจะช่วยเหลือทุกคน เพิ่มเติมจากข้อเรียกร้อง 9 ข้อ ที่ยื่นหนังสือแก่กระทรวงมหาดไทยไปในสัปดาห์ก่อน

“ครั้งนี้เรามาเรียกร้องเพื่อให้ทุกคนได้ใช้ถนนร่วมกันอย่างปลอดภัย ไม่ใช่อย่างที่หลายคนคิดว่านักปั่นจักรยานเป็นพวกอภิสิทธิ์ชน จะเรียกร้องเอานั่นเอานี่ แต่จากข่าวอุบัติเหตุที่ผ่านมาทำให้กลุ่มนักปั่นกังวลว่าคดีดังกล่าวจะไม่มีความคืบหน้า ซึ่งขณะนี้ข่าวกำลังเป็นที่สนใจ วันนี้เราจึงต้องมาร่วมพิจารณาข้อเรียกร้องให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน หาแนวทางลดอุบัติเหตุ เพิ่มความปลอดภัย โดยจะมีการเข้าหารือกับทุกสถานีตำรวจเพื่อกำหนดแนวทางให้เป็นรูปธรรม” สันติ โอภาสปกรณ์กิจ อุปนายกสมาคมจักรยานเพื่อสุขภาพแห่งประเทศไทยกล่าว

ความคิดเห็นจากตัวแทนจากกลุ่ม Bike Thailand กล่าวว่า ควรเพิ่มแสงสว่างบนท้องถนน รวมถึงปรับปรุงผิวถนนให้เรียบ สะดวกต่อการขับขี่ และควรมีการอำนวยความสะดวกในช่องทางซ้าย ส่วนกลุ่ม 1000trip NIGHT Ride ก็เรียกร้องให้ตำรวจใช้กฎหมายอย่างจริงจังเคร่งครัด เพิ่มช่องทางการแจ้งเหตุต่างๆ ใน เช่น แอพพลิเคชั่นบนสมาร์ทโฟน หรือ Call center รวมถึงคนใช้รถใช้ถนนร่วมกันก็ควรร่วมมือกันเพื่อสร้างถนนที่ปลอดภัย อย่าอคติว่าจักรยานไม่มีสิทธิได้ปั่นบนท้องถนน

ส่วนนักวิชาการอย่าง นพ.ธนะพงศ์ แนะว่ามีอยู่ 3 มาตรการที่ภาครัฐลงมือทำได้ทันที คือ 1.ออกมาตรการลดความเร็วในการขับขี่เขตเมืองให้น้อยลง 2.ต้องจัดการช่องทางซ้ายสุดหรือไหล่ทางให้มีความปลอดภัยให้มากขึ้น และ3.ต้องมีการบังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง เมื่อมีเหตุผู้ใช้รถใช้ถนนมาชนคนที่อยู่ในบริเวณไหล่ทาง เพิ่มโทษให้หนักคนจะได้เกรงกลัว

สิ่งสำคัญที่มากกว่าการออกกฎหมายอย่างเข้มวงด การขับรถอย่างเคารพกฎจราจร คือ “น้ำใจ” ที่เราแบ่งปันกันได้ด้วยตัวเองตั้งแต่วันนี้… เพราะถนนเป็นของทุกคน

ทั้งนี้ ข้อเสนอเบื้องต้น 9 ข้อ ที่ยื่นไปยังกระทรวงมหาดไทยก่อนหน้านี้ ระบุว่า
1.จัดให้มีการตรวจตรา จับกุม ลงโทษ ผู้ขับขี่ยานพาหนะบนท้องถนนขณะมึนเมา โดยเฉพาะยามวิกาลอย่างเคร่งครัด
2.จัดให้มีการตรวจตรา จับกุม ลงโทษ สถานประกอบการที่จำหน่ายสุราและเครื่องดื่มมึนเมาที่เปิดเกินเวลาอย่างเคร่งครัด
3.จัดให้มีการตรวจตรา จับกุม ลงโทษ ผู้ที่ใช้โทรศัพท์ขณะขับขี่ยานพาหนะโดยไม่ใช้อุปกรณ์แฮนด์ฟรีอย่างเคร่งครัด
4.จัดให้มีการตรวจตรา จับกุม ลงโทษ ผู้ที่ขับขี่ยานพาหนะบนไหล่ทางด้านซ้ายอย่างผิดกฎหมายโดยเคร่งครัด
5.จัดให้มีการติดตาม จับกุม ดำเนินคดีผู้ก่อเหตุชนรถจักรยานอย่างเต็มที่ ตรงไปตรงมาและยุติธรรม
6.จัดให้มีการช่วยเหลือกับผู้สูญเสีย ทั้งที่เสียชีวิตและผู้บาดเจ็บจากการถูกรถชน ทั้งด้านกฎหมาย ค่ารักษาพยาบาล ค่าทดแทนต่างๆ อย่างเต็มที่
7.จัดให้มีการหารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยมีกระทรวงมหาดไทยเป็นแม่งาน พิจารณาข้อเสนออย่างรอบด้าน เพื่อจะทำให้ท้องถนนปลอดภัย โดยใช้ความสะดวกและความปลอดภัยในการใช้จักรยานเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญ
8.ให้มีการจดบันทึก จัดทำสถิติข้อมูลดังกล่าวข้างต้น เพื่อรายงานและแจ้งผลต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เพื่อเผยแพร่ต่อสาธารณชนทุกเดือน นับตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2558 เป็นต้นไป
9.ให้มีการประกาศผล ให้รางวัลต่อจังหวัดที่มีผลงานความปลอดภัยบนท้องถนนที่ดีเด่นที่สุดในช่วง 3 เดือนแรก ในวันคาร์ฟรีเดย์ วันอาทิตย์ที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2558 โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยเป็นประธานในพิธี