“ถ้ำหลวง” ปรากฏการณ์สะเทือนสื่อไทย…ในเชิงลบ

ปฏิบัติการช่วยชีวิต เด็กๆ และโค้ชทีมฟุตบอลหมูป่าอคาเดมี่ทั้ง 13 ราย ที่เข้าไปติดอยู่ในถ้ำหลวงขุนน้ำนางนอน จ.เชียงราย ได้สร้างปรากฏการณ์หลากหลายด้าน ทั้งปรากฏการณ์การรวมตัวของผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับถ้ำจากทั่วไทยและทั่วโลก ปรากฏการณ์การแสดงน้ำใจให้กำลังใจจากทุกทิศทั่วโลกไม่ว่าจะเป็นคนตัวใหญ่หรือประชาชนคนตามข่าวธรรมดาๆ และในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมานี้ก็มีอีกปรากฏการณ์ที่เด่นชัดมากขึ้นเรื่อยๆ นั่นคือ ปรากฏการณ์สื่อไทย VS สื่อต่างประเทศ จนเกิดการเปรียบเทียบทำไมการนำเสนอข่าวของสื่อไทยและเทศ จึงมีความแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดขนาดนี้

สื่อต่างประเทศ
– อินโฟกราฟิกอย่างละเอียด อธิบายลักษณะภายในถ้ำ
– ทำโมเดลสาธิตความขุ่นของน้ำในถ้ำ เพื่อให้เข้าใจถึงอุปสรรคที่นักดำน้ำเผชิญ
– โมเดลจำลองแสดงสภาพภายในถ้ำ
– จำลองความแคบของช่องและซอกเล็กๆ ในถ้ำ อันเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติงาน
– สกู๊ปพิเศษเชิงสร้างสรรค์ เช่น สัมภาษณ์จิตอาสาที่เข้ามาช่วยงาน ให้ความรู้การในพยาบาลผู้ประสบภัยที่ติดในถ้้ำเป็นเวลานาน เป็นต้น

Infographics about the #ThaiCaveRescue in Chiang Rai on the front pages of The Nation and Bangkok Post this morning #ThamLuang #พาทีมหมูป่ากลับบ้าน #ถ้ำหลวง #Thailand pic.twitter.com/T74LMbwEqy

— Richard Barrow in Thailand (@RichardBarrow) July 9, 2018

เอาอีกแล้วรายการนี้
เมื่อถามว่านักดำน้ำและเด็กต้องมุดรูปที่แคบแค่ไหน….

(รายการ Hiruobi) pic.twitter.com/0rIprOBRHc

— ญี่ปุ่นเบาเบา (@JapaneseBaobao) July 9, 2018

รายการนี้สาธิตให้ดูเลย ว่าน้ำใน #ถ้ำหลวง น่าจะเป็นแบบไหน
ญี่ปุ่นนี่มันญี่ปุ่นจริง ๆ เห็นภาพเลย 5555

(รายการ tokudane) pic.twitter.com/lMAjSzsanE

— ญี่ปุ่นเบาเบา (@JapaneseBaobao) July 4, 2018

สื่อไทย
– การแจ้งเกิดของสื่อเก่าที่กลับมาเฉิดฉายใหม่อย่างน่าชื่นชมอย่าง MThai อัพเดทข่าว #ถ้ำหลวง ทางทวิตเตอร์อย่างรวดเร็ว เข้าใจง่าย น่าเชื่อถือ รายงานตามสิ่งที่เกิดขึ้นหน้าที่หน้างาน ที่ไม่รู้ก็รายงานว่าไม่ทราบ ไม่คาดเดา นี่คือสิ่งที่น่าชื่นชม
– รายงานกระทั่งเรื่องคนทรงองค์เจ้าพอๆ กับความคืบหน้าในการปฏิบัติการ (เฉพาะในช่วงแรก)
– การรายงานข่าวโดยใส่อารมณ์ร่วมอย่างมากของนักข่าวช่องหนึ่ง กรณีรองผบ.ตร.ศรีวราห์ ลงพื้นที่ อย่างไรก็ดีการเสนอข่าวเช่นนี้ได้เสียงชื่นชอบอย่างมากจากคนส่วนใหญ่ เพราะพูดในสิ่งที่คนส่วนใหญ่รู้สึกและอยากฟัง แต่ไม่ได้พูดในฐานะผู้รายงานข่าวที่เป็นกลางและมีจรรยาบรรณ
– แฝงตัวไปกับเจ้าหน้าที่เข้าไปในพื้นที่ปฏิบัติงานในถ้ำ ยิ่งเป็นอุปสรรคในการทำงานของเจ้าหน้าที่หน้างาน (อ้างอิงตามการแถลงการณ์ของผู้ว่าฯ ณรงค์ศักดิ์ ผู้บัญชาการทีมกู้ภัยเฉพาะกิจ)
– นำโดรนขึ้นในพื้นที่เพื่อเก็บพยายามเก็บภาพ ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคหรือกีดขวางทางขนส่งของเฮลิคอปเตอร์
– สื่อข่าวช่องหนึ่งเสนอคลิปเสียงที่อัดได้จากวิทยุสื่อสารของเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน
– ผู้ปฏิบัติงานขอความร่วมมืองดสัมภาษณ์พ่อแม่เด็ก สื่อจึงสัมภาษณ์ครู ยาย และเพื่อนของเด็กแทน
– สื่อสองเจ้าพูดชื่อเด็กทีมหมูป่าชุดแรกที่ได้รับการช่วยเหลือออกรายการ แม้แถลงการณ์ไม่มีการระบุตัวตนเด็ก ยืนยันเพียงจำนวนเท่านั้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดผลกระทบทางจิตใจที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ที่เกี่ยวข้องกับผู้เคราะห์ร้ายได้ เรื่องการเลือกช่วยใครออกมาก่อนหรือหลัง

กระแสเปรียบเทียบสื่อไทย VS สื่อเทศ เกิดขึ้นเป็นวงกว้างในแวดวงโซเชียล หากลองดูจากในทวิตเตอร์ก็จะเห็นการแสดงความคิดเห็นจากชาวโซเชียลในฐานะผู้เสพสื่อค่อนข้างไปในทิศทางเดียวกัน

อ่ะอิห่า
-เวิคพ้อยแอบดักฟังวิทยุสื่อสารของ จนท.
-ช่อง3พูดชื่อเด็ก4คนออกรายการ
-Pptvบินโดรนใกล้ฮอล
-ช่อง9mcotด่าตากล้องผลัก นักข่าวต่างชาติ
-อมริน เขาเก็บตัวผปค.แต่ไปสัมฯย่า เพื่อน ครูประจำชั้น

มีช่องไหนท๊อปฟอร์มอีกมั้ยคะ // หืมมม กำทรานสคริปแน่นเลยกู # สื่อสารมวลชน
#ถ้ำหลวง

— 🍍🐵🦋 (@PPLJJnB) July 9, 2018

สื่อนอก
– อยู่ในไร่สับปะรด ไม่เกะกะเจ้าหน้าที่

สื่อไทย
– เอาโดรนบินถ่ายเฮลิคอปเตอร์
– ดักฟังวิทยุสื่อสารของเจ้าหน้าที่ #ถ้ําหลวง #พาทีมหมูป่ากลับบ้าน

— นักกฎหมาย (@Lawyer_R14) July 9, 2018

Our new live position.

In a Pineapple grove. pic.twitter.com/VDDKZ5U3tn

— James Longman (@JamesAALongman) July 8, 2018

ไปดักฟังสัญญาณวิทยุสื่อสารเจ้าหน้าที่ แล้วยังอัดเอามาปล่อยเสียง เอามาออกข่าว คือต้องขนาดนี้เชียวหรอ อยากได้ข่าวมากหรอ
รอกันไม่เป็นงี้ มันจะลงแดงตายงี้ #ถ้ำหลวง
#พาหมูป่ากลับบ้าน #พาทีมหมูป่ากลับบ้าน pic.twitter.com/6ARNVaNVDi

— Chongho_ (@chongho_) July 9, 2018

” ทางจรรยาบรรณทางการแพทย์ การเปิดชื่อ มันจะทำให้เกิดความรู้สึกที่ไม่ดี เชื่อว่าทุกคนรู้ มีการส่งชื่อผิดด้วย จะลง(ข่าว)ยังไงก็แล้วแต่ ขอให้ทุกคนเกรงใจครอบครัวคนที่ยังไม่ได้ออกมาด้วย ” ณรงค์ศักดิ์ โอสถธนากร ผู้บัญชาการ ศอร. แถลงกรณีสื่อคาดการณ์รายชื่อ 4 หมูป่าที่ออกจาก #ถ้ำหลวง pic.twitter.com/wTUUgTGLaO

— Watsana (@ohwatsana) July 9, 2018

จากการติดตามข่าว #ถ้ำหลวง ทำให้ได้พบว่า ผู้เสพข่าวไม่ได้ต้องการข่าวที่เร็วที่สุด วงในที่สุด แต่ต้องการข่าวที่มีความชัดเจนที่สุด ถูกต้องที่สุด และคำนึกถึงจริยธรรมในการได้มาซึ่งข่าวนั้นของนักข่าวมากขึ้น

คงเป็นเพราะการแข่งขันในโลกของสื่อในปัจจุบันนั้นเป็นไปอย่างเข้มข้น เน้นการนำเสนอที่ไว เน้นข้อมูลที่ตนเองได้มาอย่างเอ็กซ์คลูซีฟก่อนใครๆ บ้างใส่อารมณ์ร่วมในข่าวตามคนส่วนใหญ่เพื่อให้ถูกใจคนติดตาม ทั้งหมดเพื่อชิงเรตติ้งให้คนติดตามตนเยอะๆ มากเสียกว่าจะการนำเสนอข่าวเพื่อยกระดับความรู้หรือจรรโลงปัญญา

แน่นอนว่าสื่อก็คือธุรกิจรูปแบบหนึ่งที่ย่อมต้องนึกถึงผลกำไร แต่หากจะลดทอนความหิวพื้นที่สื่อที่ตัวเองพยายามให้ได้มาโดยลืมคำนึงถึงจริยธรรมสื่อบางประการไปลง แล้วเพิ่มสัดส่วนของคุณภาพที่มีอยู่แล้วให้เด่นชัดและยิ่งมีคุณภาพกว่าเดิมก็คงจะดี

อยากให้สื่อไทยเชื่อมั่นในศักยภาพที่ตัวเองมี ข่าวหรือคอนเทนต์ที่ดีอาจต้องใช้เวลาในการทำมากกว่า อาศัยการค้นคว้ามากกว่า แต่ถ้ามันดีจริงมันจะขายได้ด้วยตัวของมันเอง และคุณภาพของข่าวที่ดีจะทำให้ผู้เสพข่าวเชื่อถือและศรัทธาในสื่อของคุณ เมื่อถึงเวลานั้นเชื่อเถอะว่าเขาจะติดตามข่าวของคุณ หรืออย่างน้อยก็รู้ว่าหากต้องการเสพข่าวที่มีคุณภาพเขาจะต้องหันไปหาใคร การได้เป็นสื่อแรกที่ผู้ชม-ผู้อ่านนึกถึง ก็เป็นเรื่องที่น่าต่อสู้ให้ได้มาพอๆ กับต่อสู้เพื่อเรตติ้งที่ดี สื่อไทยคงต้องหาวิธีให้สองสิ่งนี้ดำเนินไปควบคู่กัน