“ชาละวัน” ประดับบนฟากฟ้า ดาวฤกษ์ดวงแรกที่มีชื่อภาษาไทย

สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union: IAU) ประกาศผลการคัดเลือกชื่อสามัญโลกต่างระบบ 20 แห่ง หลังเปิดให้ลงคะแนนเสียงผ่านระบบออนไลน์ตั้งแต่เดือนสิงหาคม และสิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม 2558 ปรากฏว่าชื่อ “ชาละวัน” ที่สมาคมดาราศาสตร์ไทยเสนอเข้าไป ถูกคัดเลือกให้เป็นชื่อของดาว 47 หมีใหญ่ (47 Ursae Majoris) ส่วนดาวบริวาร 47 หมีใหญ่บี (47 UMa b) ได้ชื่อ “ตะเภาทอง” และดาวบริวาร หมีใหญ่ซี (47 UMa c) ได้ชื่อ “ตะเภาแก้ว” ถือเป็นดาวฤกษ์ดวงแรกบนท้องฟ้าที่มีชื่อสามัญสากลเป็นชื่อไทย

ทั้งนี้ สมาคมดาราศาสตร์ไทยได้เลือกเอาชื่อ “ชาละวัน” เสนอโดย นายสุภาภัทร อุดมรัตน์นุภาพ และชื่อ “ตะเภาแก้ว” เสนอโดย ด.ญ.ศกลวรรณ ตระการรังสี ก่อนนำชื่อ “ตะเภาทอง” เพิ่มเข้าไปอีกหนึ่งชื่อเพื่อนำไปตั้งให้แก่ระบบสุริยะของดาว 47 หมีใหญ่ (47 Ursae Majoris) โดยเหตุที่เลือกดาวดวงนี้เนื่องจากอยู่ในกลุ่มดาวที่ตรงกับดาวจระเข้ของไทยซึ่งสอดคล้องกับตัวละครในเรื่องไกรทองพอดี โดยให้ชื่อชาละวันแก่ดาวฤกษ์ ส่วนตะเภาแก้วและตะเภาทองยกให้เป็นชื่อของดาวเคราะห์ทั้งสองของดาวชาละวัน

ก่อนหน้าที่จะมีการใช้ชื่อสามัญ ดาวชาละวัน เป็นที่รู้จักกันในชื่อ 47 หมีใหญ่ (47 Ursae Majoris) อยู่ที่ตำแหน่งไรต์แอสเซนชัน 10 ชั่วโมง 59 นาที 27.97 วินาที เดคลิเนชัน +40 องศา 25 ลิปดา 48.9 พิลิปดา อยู่ในเขตของกลุ่มดาวหมีใหญ่ ใกล้กับดาวจระเข้ของไทย เป็นดาวฤกษ์คล้ายดวงอาทิตย์ มีมวลมากกว่าเล็กน้อย อยู่ห่างจากโลก 46 ปีแสง อันดับความสว่าง +5.03 ซึ่งสว่างพอมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่ต้องดูในพื้นที่ที่ไม่มีแสงไฟรบกวน มีดาวเคราะห์เป็นบริวาร 3 ดวง มีชื่อว่า 47 หมีใหญ่บี (47 UMa b), 47 หมีใหญ่ซี (47 UMa c) และ 47 หมีใหญ่ดี (47 UMa d) ค้นพบในปี 2539, 2545 และ 2553 ตามลำดับ